VERİMLİLİK ANALİZİNİN KİMİ SORUNLARI

Verimlilik analizinin sorunları ve güçlükleri iki ana gruba ayrılır: verimlilik ölçüm teknikleriyle ilgili olanlar ve kuruluşla ilgili olanlar.

A) Teknik verimlilik ölçümünde sorunlar
Çeşitli grupların (malzeme tedarikçileri, satın alanlar, kullanıcılar, mal satanlar vb.) Farklı amaçlan olduğu, bu nedenle de farklı verimlilik ölçüm serileri kullandıkları için tek ve herkes tarafından kabul edilen bir verimlilik ölçüm yöntemi yoktur.
Bir verimlilik ölçüm sistemi tasarımcısının dikkate alması gereken genel sorunlar şöyle sıralanabilir:

• Farklı tipteki girdiler, kabul edilebilir bir ortak paydada nasıl toplanacaktır;
• Zaman içinde girdi ya da çıktıda meydana gelen nitel değişmeler nasıl ele alınacaktır;
• Girdi ve çıktı ölçümlerinin birbirinden bağımsız olmaları nasıl sağlanacaktır.


Zaman içinde oluşan kimi önemli değişmelerin, ölçümü karmaşıklaştırdığı unutulmamalıdır. Bunlar arasıda;

• Fabrikadaki tesislerde, ücret oranlarında, malzeme maliyetlerinde, mal fiyatlananda ve hatta muhasebe uygulamalarında meydana gelen çok önemli değişmeler;
• Daha çok işlenmiş malzeme satın alınması;
• Otomasyonun arttırılması;
• Makine hızının ek emek cahşttrmadaartin1masi;
• Teknolojik yenilik nedeniyle kapasitenin artması;
• Çıktının eski ölçüyle ölçülemeyecek biçimde değişmiş olması belirtilebilir.


Güvenilir bir verimlilik ölçüm sisteminin kimi önemli özellikleri aşağıda verilmiştir:
• Performans (verimlilik, kãr, kalite) arttırmak için basit ve muğlak olmayan göstergeler hazırlayınız;
• Kârdaki değişmeyi, üretimde kullanılan her kaynağın (emek, sermaye, malzeme, enerji) katkısını yansıtacak biçimde ayrıştırınız;
• Her kaynağın kârdaki değişmeye katkısını, verimlilik ve fiyat düzeltme oranı terimleriyle ifade ediniz. Bu işlem, ürün ve kaynak fiyatlarındaki değişmenin eşit olmayan etkisini yok edecektir;
• Fiyat düzeltme oranı terimini, belli bir kaynak için verimlilik kazancının mi yoksa kaybının mı söz konusu olduğunu belirilmek için kullanıyoruz;
• Kârdaki değişmenin yukarıdaki ölçülerini, kârlılıktaki değişmeyi, çıktı birimi başına maliyetteki değişme ve performans indeks sayılarındaki (yani, verimlilik indeks sayıları) değişmeyi, karşılık geldiği ölçülere dönüştürünüz
• Ölçünün hangi birimle ifade edildiğine bakmaksızın, kâr artışı için sürekli göstergeler gelişiniz.

Bir ölçüm tekniğinin uygulanması:
Bit verimlilik ölçüm tekniğinin uygulanmasında çeşitli basamaklar vardır:
• Veremlilik ölçme kararının alınması;
• Hedeflenen örgütsel sistemin ve hangi düzeyde müdahale edileceğinin belirlenmesi;
• Ölçüm dönemi suresinin belirlenmesi;
• Ölçüm tekniğinin seçilmesi;
• Ölçüm tekniğinin kullanılması.
Belli bir ölçüm sisteminin seçiminde, kimi değişkenlerin dikkate alınması gerekir. Dikkate alınması gereken temel noktalar;

• Amaç ve ilgililer; ölçümden ne bekleniyor ve kim kullanacak;
• Ölçüm çalışmasına kararlı destek: bir örgütün rekabet edebilir durumda kalma çabalarında verimlilik ölçümünün yeri;
• Yönetimin bilinçlenmesi/anlayışı: yönetimin verimlilik ölçüm sistemlerini anlama/kavrama derecesi;
• Merkeziyet/ademi merkezi yet: ölçümün ne ölçüde merkezi ya da ademi merkezi bit işlev olacağı;
• Kontrol sisteminin yetkinliği: ölçüm kontrol sisteminin, örgüt kültüründe ne ölçüde yer aldığı;
• Yönetim biçimi: ölçüm teknikleri var olan yönetim biçimini genişletmeli, tamamlamalı ve sürdürmelidir;
• Çıktının değişkenliği: çıktının fiziki özellikleri zaman içinde ne ölçüde değişiyor;
• Teknoloji tipi: girdi ve çıktının zamanla çok değişebildiği imalat endüstrisindeki ayarlamalar;
• Süreç çevrim süresi: üretilen bir birim çıktı için gerekli zaman süresi;
• kontrol edilebilirlik: yönetimin girdi düzeylerini ‘yönetme” ya da kontrol edebilme derecesi;
• maliyetlerin bir yüzdesi olarak kaynaklar: toplam maliyetler içinde kaynak maliyetlerinin miktarı. Verimlilik ölçüm metodunu seçmede, gerçekleştirilebilirlik ve maliyetler, şeklinde sıralanabilir.

B) Verimlilik ölçümünde örgütsel sorunlar
Herhangi bir örgütsel değişmede olduğu gibi, bir verimlilik ölçüm sisteminin uygulanmaya başlanması da direnişle karşılaşacaktır. Hem yöneticiler hem de işçilerin verimlilik ölçümünden endişe duymaları ve hatta bazen korkmaları söz konusu olabilir. Bunlar arasında aşağıdakileri sıralayabiliriz:
• Ölçümün yanlış anlaşılma ve yanlış kullanılma olasılığı: Çoğu işçide, iş süreci ile yakından ilişkili olmayan yöneticilerin, ölçüm verilerindeki değişmeleri ya da eğilimleri, abartacakları veya hiç olmazsa yanlış yorumlayacakları korkusu vardır.
• Performans yetersizliğinin ortaya çıkması: Çoğu işçiler (özellikle beyaz-yakalılar), yöneticilerinin kendileri hakkında ne düşündüğünü bilmediklerinden, durumu ortaya koyacak bir ölçüm sisteminin tehdit oluşturabileceğini düşünürler.
• Ek zaman ve rapor verme talepleri: Verimlilik ölçümüyle ilgili çok sık dile getirilen bir korku da kırtasiyeciliğin artacağı ve çok zaman alacağıdır.
• Personel azaltma: : Verimlilik ölçümünün en ‘önemli yararlarından biri daha akılcı bir kadrolaşmayı sürdürmek olduğundan, verimlilikle personel düzeyi arasında çok net bir ilişki vardır. Bu nedenle, verimlilik verilerinin personelin işten çıkartılması için özür olarak kullanılacağı korkusu doğacaktır. Bu durumda, işçiler verimlilik ölçümünde işbirliği yapmak istemezler.
• Özerkliğin azalması: Personeldeki her bireyin özerklik anlayışı farklıdır. Verimlilik ölçüm sonuçlarına göre, daha sıkı yönetim denetiminin uygulanmaya .başlaması bir sınırlama olarak görülebilir.